4 sierpnia 1944 r., w czwartym dniu walk Powstania Warszawskiego, podczas pełnienia warty w Pałacu Blanka zginął Krzysztof Kamil Baczyński. 23-letni wybitny poeta pokolenia Kolumbów i żołnierz Armii Krajowej, działającej w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego, zmarł z powodu rany postrzałowej głowy. Od 1989 r. Krzysztof Kamil Baczyński jest patronem głównej ulicy prowadzącej przez Centrum Szkolenia Policji w Legionowie.
Ulica Krzysztofa Kamila Baczyńskiego prowadzi od ul. Jana Pawła II do bramy głównej Centrum, pomiędzy siedzibą sztabu i głównego budynku dydaktycznego, w stronę ul. Zegrzyńskiej. Przecina ją linia kolejowa prowadząca ze stacji „Legionowo” do Wieliszewa. Każdego dnia przemierzają ją liczne plutony słuchaczy, kadra oraz pracownicy naszej jednostki. Z zachowanych dokumentów wynika, że nazwa ulicy pojawiła się na mapach Legionowa w 1989 r., w roku 45. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. Jej historia wyprzedza czasy Centrum Szkolenia Policji, utworzonego 27 sierpnia 1990 r.
Wybór młodego poety, podharcmistrza Szarych Szeregów i podchorążego Armii Krajowej na patrona ulicy nie jest dziełem przypadku. Legionowo jako jedyne miasto obok Warszawy dołączyło 1 sierpnia 1944 r. do powstania. Ponadto Baczyński niespełna miesiąc przed rozpoczęciem walki wraz żoną Barbarą przebywał w letnisku w pobliskim Wieliszewie u znajomego – poety Jerzego Zagórskiego.
Krzysztof Kamil Baczyński urodził się 22 stycznia 1921 r. w Warszawie, ponad 2 lata po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Z tym miastem związał całe swoje życie, które było krótkie, choć bardzo intensywne. Uczył się w Państwowym Gimnazjum im. Stefana Batorego. Następnie kontynuował tam naukę w dwuletnim liceum ogólnokształcącym, w którym zdał maturę latem 1939 r. Wybuch wojny pokrzyżował młodzieńcze plany Baczyńskiego związane z Akademią Sztuk Pięknych. Jesienią 1942 r. podjął naukę na polonistyce w Tajnym Uniwersytecie Warszawskim, gdzie poznał swą przyszłą żonę Barbarę Drapczyńską. Do konspiracji dołączył w 1943 r.
1 sierpnia w chwili wybuchu Powstania poeta znajdował się w pobliżu Placu Teatralnego przy ul. Focha. Pomimo prób nie udało mu się dołączyć do macierzystego oddziału batalionu „Parasol”, w którym pełni funkcję zastępcy dowódcy III plutonu. Zdeterminowany chęcią walki dołączył do grupy powstańczych ochotników broniących odbitego Pałacu Blanka. Śmiertelny strzał został oddany do Baczyńskiego prawdopodobnie przez strzelca wyborowego z budynku Teatru Wielkiego. Jego żona, Barbara zmarła 1 września 1944 r. Baczyńscy zostali pochowani razem dopiero po wojnie. Ich grób znajduje się na warszawskich Powązkach, pomiędzy kwaterami dwóch batalionów: „Zośki” i „Parasola”.
23-letni poeta pokolenia Kolumbów pozostawił po sobie bogaty dorobek literacki: ponad 500 wierszy pisanych często pod pseudonimami, a także opowiadania i nowele. Większość z nich powstała w czasie okupacji. Cała spuścizna poetycka ocalała w oryginale do czasów powojennych. Tom poezji „W żalu najczystszym” z 1942 r., który był prezentem ślubnym Baczyńskiego dla żony, został spisany własnoręcznie przez autora i ozdobny akwarelami. W 2021 r. znalazł się na liście programu „Pamięć Świata” UNESCO, która gromadzi dorobek twórców o szczególnym znaczeniu dla kultury i dziedzictwa narodowego. Tom został udostępniony w ramach domeny publicznej przez Bibliotekę Narodową:
K.K. Baczyński "W żalu najczystszym".
Ponad 100 lat od urodzin poety, jego twórczość nadal inspiruje młode pokolenia Polaków. Krzysztof Kamil Baczyński pozostaje uosobieniem tryumfu potęgi ducha nad materią. Pomimo problemów zdrowotnych i słabej kondycji fizycznej, zadziwia nie tylko talentem literackim, lecz także swą zdecydowaną postawą i potrzebą czynnego udziału w walce w imię, wolności, miłości i godności.
Źródło: zbiory Centralnej Biblioteki Policyjnej
Paulina Ostrowska
fot.: mł. asp. Robert Karyś
