Sejmik Województwa Dolnośląskiego w dniu 13 lipca 2023 r. podjął Uchwałę nr LVII/1201/23 w sprawie aktualizacji Programu ochrony powietrza dla stref w województwie dolnośląskim, w których w 2018r. zostały przekroczone poziomy dopuszczalne i docelowe substancji w powietrzu (Dz. Urz.Woj. Dol. poz. 4378).
Zgodnie z przyjętą aktualizacją Programu w roku 2024 na terenie miasta Świdnica musi zostać przeprowadzonych minimum 100 kontroli w zakresie przestrzegania uchwały antysmogowej oraz zakazu spalania odpadów i pozostałości roślinnych w instalacjach do tego nie przystosowanych w odniesieniu do osób fizycznych niebędących podmiotami korzystającymi ze środowiska. Kontrole na terenie miasta Świdnica rozpoczną się od 8 stycznia 2024r. i będą przeprowadzane przez upoważnionych funkcjonariuszy Straży Miejskiej oraz pracowników Urzędu Miejskiego w Świdnicy.
Do kontroli zostały wytypowane przede wszystkim nieruchomości zamieszkałe (mieszkania i domy jednorodzinne), których właściciele zgłosili w Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB), iż eksploatują źródła ciepła opalane węglem.
Podstawą prawną do przeprowadzenia kontroli jest art. 379 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2022r. poz. 2556 ze zm.), który przyznaje uprawienia kontrolne między innymi wójtowi, burmistrzowi i prezydentowi miasta, którzy z kolei mogą upoważnić do wykonywania funkcji kontrolnych pracowników podległych im urzędów miejskich lub gminnych lub funkcjonariuszy straży miejskich/gminnych.
Zgodnie z art. 379 ust. 3 upoważnienia kontrolne organów samorządowych obejmują:
1) wstęp wraz z rzeczoznawcami i niezbędnym sprzętem przez całą dobę na teren nieruchomości, obiektu lub ich części, na których prowadzona jest działalność gospodarcza, a w godzinach od 6 do 22 - na pozostały teren;
2) przeprowadzanie badań lub wykonywane innych niezbędnych czynności kontrolnych;
3) żądanie pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywanie i przesłuchiwanie osób w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego; żądanie okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych mających związek z problematyką kontroli.
Uchwała antysmogowa to Uchwała nr XLI/1407/17 Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 30 listopada 2017r. w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa dolnośląskiego, z wyłączeniem Gminy Wrocław i uzdrowisk, ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw.
Zgodnie z uchwałą antysmogową na Dolnym Śląsku od lipca 2018r. zakazane jest spalanie następujących paliw:
1. węgla brunatnego oraz paliw produkowanych z jego wykorzystaniem,
2. miału węglowego o uziarnieniu mniej niż 3 mm,
3. mułów i flotokoncentratów węglowych oraz mieszanek produkowanych z ich wykorzystaniem,
4. wilgotnego drewna, tj. o wilgotności powyżej 20%.
Ponadto uchwała antysmogowa wprowadza zakaz stosowania instalacji, w których następuje spalanie paliw (w szczególności kotłów, pieców i kominków):
1. nie spełniających wymagań w zakresie minimalnych standardów emisyjnych odpowiadających 3 klasie pod względem granicznych wartości emisji pyłu wg normy PN-EN 303-5:2012 – od dnia 1 lipca 2024 r.
2. nie spełniających wymagań w zakresie minimalnych standardów emisyjnych odpowiadających 3 i 4 klasie pod względem granicznych wartości emisji pyłu wg normy PN-EN 303-5:2012 – od dnia 1 lipca 2028 r.
Kontrola jest działaniem niezbędnym, polegającym na weryfikacji stopnia wdrażania uchwały antysmogowej, a także przestrzegania zakazów wprowa uchwałą wdrażania działań naprawczych oraz przestrzegania zakazu spalania odpadów. Kontrola będzie więc dotyczyła przede wszystkim wykorzystywanego źródła ciepła lub stosowanego paliwa lub popiołów paleniskowych (w przypadku podejrzenia spalania odpadów pobierane będą próbki popiołów do badania). Celem kontroli jest doprowadzenie do dostosowania użytkowanych systemów grzewczych doobowiązujących wymagań, a także do zmiany użytkowanych paliw – co w efekcie przyczyni się do poprawy jakości powietrza.
Osoba kontrolowana ma prawo żądać okazania identyfikatora/upoważnienia do kontroli od osób przeprowadzających kontrolę, a także uczestniczyć w każdym jej etapie. Kontrolowany jest uprawniony do otrzymania jednego egzemplarza protokołu kontroli oraz do podpisania protokołu.
Ma on również prawo wnieść zastrzeżenia i uwagi do protokołu wraz z uzasadnieniem. Ponadto kontrolowany ma prawo odmówić podpisania protokołu, a w przypadku odmowy złożenia podpisu pod protokołem może w terminie 7 dni przedstawić swoje stanowisko prezydentowi miasta.
Utrudnianie lub udaremnianie kontroli to przestępstwo w rozumieniu art. 225 Kodeksu karnego: „Kto osobie uprawnionej do przeprowadzania kontroli w zakresie ochrony środowiska lub osobie przybranej jej do pomocy udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”.
